KİREÇLENME (Osteoartrit)

Halk dilinde kireçlenme olarak bildiğimiz osteoartrit aslında yılların yorgunluğu olarak bize dönen romatizmal bir hastalıktır. Kronik yani yıllarca devam eden bir hastalık bu yüzden ruh sağlığını da olumsuz etkileyebilir. Kıkırdak dokumuzun önemli görevleri olduğunu biliyoruz; şok absorbe etme, kemik dokunun birbirine sürtünmesini engelleme, yükün eşit olarak taşınmasını sağlama…

İşte kıkırdak dokumuz zamanla taşıdığı yüklerle, aşırı kullanım sonucunda aşınıyor. Aşırı kilo ve yaş faktörü bu aşınmaya en büyük etken. Osteoartritten daha çok etkilenen eklemlerin de fazla yük taşıyan eklemler olduğu biliniyor özellikle diz, kalça gibi  Hastalığın fizyopatolojisine girmeden hangi semptomlarla kendini bize gösterdiğini tanıyalım:

·       Ağrı - osteofitler (kalsiyum birikimiyle meydana gelen, kemik doku üzerinde oluşmuş çıkıntılardır) ağrının sebeplerindendir.

·       Eklemde ısı artışı

·       Kızarıklık

·       Eklemde genişleme, büyüme

·       Sertlik

·       Hareket kaybı

·       Ödem/Şişlik

·       Eklem hareketi sırasında gelen anormal ses

Osteoartrit tanısı ve tedavisi için dahiliye uzmanının yönlendirmesiyle romatoloji üzerine ihtisas yapmış bir hekimden yardım alabilirsiniz. Benim size vereceğim tavsiyeler naçizane hayatınızda bu hastalığa nasıl yön vermeniz şeklinde olacak.

 Sabahları dinlenmiş bir şekilde uyanıp akşama doğru aşırı kullanımla birlikte eklemlerinizdeki ağrı ve tutukluk artabilir. Sağ ve sol aynı eklemde aynı şikâyetleri hissetmeyebilirsiniz çünkü dediğim gibi kullanımla ortaya çıkan bir durum, örneğin; sağ elini çok kullanan bir aşçı sağ bileğinde ağrı hissederken sol bileğinde anormal bir durum gözlenmez. Hastalığın ileri evrelerinde eklemde şekil değişiklikleri meydana gelebilir. Parmaklarda yamukluklar ve şişmeler gibi. Dinlemek osteoartriti yavaşlatır, ağrılarınızı hafifletebilir fakat yok etmez. Üzgünüm ki geri dönüşümü olan bir hastalık değil.

 

1.    Rehabilitasyon sürecinde en önemli olan şey hastaların eğitilmesidir.

2.    Kronik bir hastalık olduğu için hasta osteoartritle yaşamayı kendine dert haline getirmemelidir.

3.    Kişiye uygun aerobik eğitim planlanmalı ve hasta bilgilendirilmelidir.

4.     Fizik tedavi merkezinde aldığınız tedavi tabii ki faydalı olacaktır fakat dediğim gibi sizin diğer zamanları otokontrollü bir şekilde geçirmeniz gerekmektedir.

5.    Kilo kontrolü hastalık seyri için önemlidir.

 

SAĞLIKLA KALIN

Menisküs Yaralanma ve Yırtıkları

Menisküsler dizimizde bulunan C şeklindeki 2 kıkırdak dokumuzdur. Normal yürüme sırasında, dize vücut ağırlığının 2 ila 5 katı yük biner. Bu yükler koşma sırasında vücut ağırlığının 24 katına kadar çıkabilir. Dizin normal hareketi için menisküslerin önemi çoktur. Menisküs kuvvete maruz kaldığında bir miktar şekil değiştirir ve üzerine gelen kuvveti dağıtır, yük ortadan kalktığında, tekrar eski boyutlarına döner. Önceki yıllarda menisküslerin faydasız olduğu düşünülmüş ve diğer yarlanmalarda cerrahi sırasında menisküsler de çıkarılırmış. Menisküsler olmadığında diz eklemine gelen yükler direkt eklem kıkırdağına aktarılarak erken aşınmaya yani osteoartrite açarlar.

Menisküsler genellikle travmaya bağlı olarak yırtılırlar. Yaşın ilerlemesiyle birlikte orijinal yapısını kaybederek travmalara karşı daha korumasız kalırlar. Genç hastalarda ise sağlam ve henüz yapısı bozulmamış menisküsler ciddi zorlanma ve yüklenmelerle yaralanır.

Peki menüsküs yırtıkları bize kendini nasıl tanıtır?

·        Takılma Hissi

·        Kilitli diz

·        Şiddetli ağrı

·        Şişlik

Tanı her hastalıkta olduğu gibi hekiminiz tarafından yeterli hikaye, fiziki muayene ve MRG bulgularıyla konulur. Tedavi ise genellikle cerrahidir. Gençlerde tam kat olmayan küçük yırtıklar haricinde cerrahi ile menisküsler onarılır veya çıkarılır. Menisküslerin damarlanması çok iyi olmadığından iyileşme olasılıkları da oldukça düşüktür. Bu yüzden çoğu zaman cerrahi müdahale gerekebilir. Eğer menisküs yıtığı onarılmaya müsait değilse o zaman menisektomi yapılır. Yani menisküsün yırtılan kısmı çıkarılır ve kalan kısım korunur.

Menisküs onarımı sonrası rehabilitasyon süreci oldukça önemlidir. Ameliyattan sonraki ilk 3 hafta bol bol istirahat edilmeli ve ağrı oluşturan hareketlerden kaçınılmalıdır.

Kişi 20. haftadan sonra kişi sportif aktivitelerine dönmeye başlar. Yaralanmayı  yeniden önlemek için gerekli olan egzersizler bu dönemde rehabilitasyon programına eklenir.